Pele: Ulusal Kahraman ve Futbolun \u0130lk Global \u0130konu | \u00c7ocuklu\u011fu<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nBabas\u0131 Pele\u2019nin futbol becerilerini ke\u015ffetti\u011finde Pele\u2019yi profesyonel futbolcu olmas\u0131 i\u00e7in te\u015fvik ediyor. B\u00f6ylece takvim yapraklar\u0131 1956\u2019y\u0131 g\u00f6sterdi\u011finde baba-o\u011ful birlikte Santos\u2019un yolunu tutuyor. Pele, ay\u0131rt edici teknik \u00f6zellikleriyle deneme idman\u0131n\u0131 ba\u015far\u0131yla ge\u00e7ip tak\u0131ma kat\u0131l\u0131yor. Pele\u2019nin hen\u00fcz 16 ya\u015f\u0131nda bu \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 yapmas\u0131, onun Brezilya Milli Tak\u0131m\u0131na se\u00e7ilmesini sa\u011fl\u0131yor. Pele, profesyonel kariyerinin ilk a\u015famas\u0131nda sergiledi\u011fi performans sayesinde 1958 D\u00fcnya Kupas\u0131\u2019nda boy g\u00f6sterme f\u0131rsat\u0131 yakal\u0131yor. 17-18 ya\u015flar\u0131ndaki gen\u00e7 Pele, \u0130sve\u00e7\u2019teki turnuvada Brezilya\u2019n\u0131n zaferine liderlik ediyor. Bu ba\u015far\u0131n\u0131n Brezilya i\u00e7in sembolik de\u011feri \u00e7ok y\u00fcksek oldu\u011funu s\u00f6ylemeden ge\u00e7meyelim; Brezilya bu sayede kendi evinde d\u00fczenlenen 1950 D\u00fcnya Kupas\u0131\u2019n\u0131n k\u00f6t\u00fc izlerini siliyor.<\/p>\n\n\n\n
Gen\u00e7 Pele, 1958\u2019de sergiledi\u011fi performans ile; 1950\u2019deki Uruguay yenilgisinin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 travman\u0131n ard\u0131ndan Brezilya halk\u0131n\u0131n kap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u201cmongrel kompleksini\u201d de k\u0131r\u0131yor. Mongrel, Brezilya dilinde sokak k\u00f6pe\u011fi anlam\u0131na geliyor. Bu y\u00fczden 1950 trajedisinin Brezilya ulusunun ruh d\u00fcnyas\u0131nda yaratt\u0131\u011f\u0131 \u00e7alkant\u0131n\u0131n ne denli b\u00fcy\u00fck oldu\u011funu ve futbolun Brezilya i\u00e7in ger\u00e7ekten nas\u0131l bir umut kap\u0131s\u0131 te\u015fkil etti\u011fini anlamak gerekiyor. Pele, 1958\u2019de halk i\u00e7in yapt\u0131klar\u0131 ile Brezilya i\u00e7in gen\u00e7 ve gelecek vadeden bir milli hazineye d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcrken, d\u00fcnya futbolunda da global bir fenomen h\u00e2line geliyor. 1962 y\u0131l\u0131nda \u015eili\u2019deki D\u00fcnya Kupas\u0131\u2019nda Brezilya bir kere daha mutlu sona ula\u015f\u0131yor. Pele, \u015fampiyonan\u0131n ikinci ma\u00e7\u0131nda sakatlanmas\u0131na ra\u011fmen tak\u0131m arkada\u015flar\u0131na verdi\u011fi ruhani destekle Brezilya\u2019n\u0131n kupay\u0131 kucaklamas\u0131nda pay sahibi oluyor.<\/p>\n\n\n\n
Brezilya\u2019n\u0131n 1962\u2019de de D\u00fcnya Kupas\u0131n\u0131 m\u00fczesine g\u00f6t\u00fcrmesi, \u00fclkeyi bir cazibe merkezine \u00e7eviriyor. Brezilya, sanayi at\u0131l\u0131mlar\u0131yla dinamik bir \u00fcretim g\u00fcc\u00fc elde ederken, halk co\u015fkulu karnavallar\u0131yla ve kendine has e\u011flence k\u00fclt\u00fcr\u00fcyle hayat\u0131n tad\u0131n\u0131 \u00e7\u0131kar\u0131yor. Pele\u2019nin futbolda d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda bir ikon haline gelmesine sebep olan y\u00fckseli\u015fi, Brezilya\u2019n\u0131n genel durumuna da sirayet ediyor. Televizyonun ortaya \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 ve zaman i\u00e7inde ekran teknolojisinin geli\u015fmesi, Pele\u2019nin zamanla bir reklam y\u00fcz\u00fc olarak da sivrilmesine neden oluyor. Ye\u015fil sahadaki k\u0131vrak \u00e7al\u0131mlar\u0131 ve atletik meziyetleri ile keyifle izlenen Pele, saha d\u0131\u015f\u0131nda da merakla takip edilen bir pop\u00fcler k\u00fclt\u00fcr el\u00e7isi olarak medyan\u0131n radar\u0131na giriyor.<\/p>\n\n\n\n
1964 senesinde ordunun darbeyle y\u00f6netime el koymas\u0131, Brezilya\u2019y\u0131 kanl\u0131 ve tekinsiz bir diktat\u00f6rl\u00fc\u011fe s\u00fcr\u00fckl\u00fcyor. Bu s\u00fcre\u00e7te Pele, askeri cunta rejimiyle ters d\u00fc\u015fmemeye dikkat ediyor. Pele\u2019nin o y\u0131llarda hayat\u0131n\u0131 ve kariyerini riske atmayan, garantici bir tutum tak\u0131nd\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemek m\u00fcmk\u00fcn. Bu sebeple, cunta idaresinin varl\u0131\u011f\u0131 Pele\u2019nin futbolunda bir gerilemeye zemin haz\u0131rlam\u0131yor. Pele, cunta tahakk\u00fcm\u00fcnden sonra da Santos\u2019un b\u00fcy\u00fck y\u0131ld\u0131z\u0131, Brezilya\u2019n\u0131n da sitayi\u015fle and\u0131\u011f\u0131 ilah\u0131 olarak ya\u015fam\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyor. 1966 D\u00fcnya Kupas\u0131 ise Pele\u2019nin Milli Tak\u0131m kariyerinde sars\u0131c\u0131 bir k\u0131r\u0131lma noktas\u0131 yarat\u0131yor. \u0130ngiltere\u2019de pe\u015fi s\u0131ra Macaristan ve Portekiz bozgunlar\u0131n\u0131 ya\u015fayan Brezilya, hen\u00fcz grup a\u015famas\u0131nda eleniyor. Turnuva ba\u015flamadan 1966\u2019n\u0131n son D\u00fcnya Kupas\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyen Pele, dramatik sonu\u00e7lar\u0131n ard\u0131ndan da fikrini de\u011fi\u015ftirmiyor. Pele\u2019nin milli tak\u0131m karar\u0131 Brezilya halk\u0131na da olumsuz bi\u00e7imde tesir ediyor.<\/p>\n\n\n\n
1968\u2019e geldi\u011fimizde ise Brezilya\u2019daki sosyo-politik manzara \u00e7ok daha korkun\u00e7 bir hal al\u0131yor. Demokrasi ve \u00f6zg\u00fcrl\u00fck yanl\u0131s\u0131 kitleler, askeri diktat\u00f6rl\u00fc\u011fe kar\u015f\u0131 ayaklan\u0131rken; m\u00fcstebit iktidar keyfi tutuklamalarla, \u015fiddet siyasetiyle ve i\u015fkencelerle topluma korku sal\u0131yor. Pele pop\u00fclaritesini korurken \u00fclkesi politik cinayetlerin i\u015flendi\u011fi \u00e7alkant\u0131l\u0131 bir periyottan ge\u00e7iyor. Brezilya Milli Tak\u0131m\u0131, 1970 D\u00fcnya Kupas\u0131\u2019na bu fa\u015fist dikta rejiminin g\u00f6lgesi alt\u0131nda haz\u0131rlanmak zorunda kal\u0131yor. Pele de 1970 D\u00fcnya Kupas\u0131\u2019na kat\u0131lmaya karar veriyor. Ne var ki Milli Tak\u0131m\u0131n teknik direkt\u00f6r\u00fc Saldanha ile Pele\u2019nin y\u0131ld\u0131z\u0131 bir t\u00fcrl\u00fc bar\u0131\u015fm\u0131yor. Brezilya h\u00fck\u00fcmetinin de perde arkas\u0131ndan m\u00fcdahale etti\u011fi bu sorunlu ili\u015fki, Pele\u2019yi kadro d\u0131\u015f\u0131 b\u0131rakabilece\u011fini ima eden Saldanha\u2019n\u0131n kovulmas\u0131yla sonu\u00e7lan\u0131yor. Organizasyona 2 ay kala Pele\u2019nin bir d\u00f6nem Milli Tak\u0131mdan arkada\u015f\u0131 olan Zagallo\u2019nun Sambac\u0131lar\u2019\u0131n ba\u015f\u0131na getirilmesiyle problem \u00e7\u00f6z\u00fcl\u00fcyor.<\/p>\n\n\n\nPele: Ulusal Kahraman ve Futbolun \u0130lk Global \u0130konu | Brezilya Milli Tak\u0131m\u0131<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\nZagallo\u2019nun yeniden g\u00fcven verdi\u011fi ve moral a\u015f\u0131lad\u0131\u011f\u0131 Pele, hakk\u0131ndaki ele\u015ftirilere ve ku\u015fkulara Meksika\u2019da bir d\u00fcnya kupas\u0131 daha kald\u0131rarak cevap veriyor. Militarist diktat\u00f6rl\u00fck, ulusal tak\u0131m\u0131n ba\u015far\u0131s\u0131n\u0131 sahiplenmeye \u00e7al\u0131\u015fsa bile halk bu ba\u015far\u0131y\u0131 bir kere daha Pele\u2019ye ve tak\u0131m arkada\u015flar\u0131na m\u00e2l ediyor.<\/p>\n\n\n\n
Pele belgeseli, o d\u00f6nemin tan\u0131klar\u0131na ve\/veya mesleki gerek\u00e7elerle uzun s\u00fcredir futbolu takip edenlere daha \u00f6nce hi\u00e7 duyulmam\u0131\u015f bilgiler sunmuyor asl\u0131nda. Pele hakk\u0131nda yeterince bilgi sahibi olmayan gen\u00e7 ku\u015fak i\u00e7in ise bu belgeselin nitelikli referanslardan biri olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyebilirim. Bununla birlikte ar\u015fiv g\u00f6r\u00fcnt\u00fclerinin titizlikle se\u00e7ildi\u011fini ve televizyon d\u00fcnyas\u0131ndaki k\u00f6kl\u00fc de\u011fi\u015fimlerin belgeselde etkili \u015fekilde vurguland\u0131\u011f\u0131n\u0131 ilave edebilirim. Ayr\u0131ca belgeselde Pele\u2019nin kariyerini ve imaj\u0131n\u0131 \u00f6nceleyen apolitik y\u00f6n\u00fcn\u00fc ve \u00fclkesi a\u011f\u0131r bir siyasi buhrandan ge\u00e7erken bu y\u0131k\u0131m\u0131n m\u00fcsebbibi olan askeri dikta rejimine pragmatist bir zihniyetle yakla\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcyoruz. Pele bu ba\u011flamda Muhammed Ali gibi halk\u0131na \u00f6nc\u00fcl\u00fck eden cesur bir aktivist profili \u00e7izemiyor. Yap\u0131mda bu k\u0131yasa da g\u00f6nderme yap\u0131l\u0131yor. Elbette Pele\u2019nin tarihin do\u011fru yerinde konumlanmayan bu \u00e7ekingen tercihine ra\u011fmen Brezilya halk\u0131 ondan asla vazge\u00e7miyor.<\/p>\n\n\n\n
Belgeselde dikkatimi \u00e7eken bir ba\u015fka husus da daha 1966 senesinde gerek Pele\u2019nin gerekse baz\u0131 futbol yorumcular\u0131n\u0131n s\u0131k\u0131 markaja dayal\u0131 a\u015f\u0131r\u0131 defansif futbol anlay\u0131\u015f\u0131ndan \u015fikayet\u00e7i olmalar\u0131. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde de tart\u0131\u015f\u0131lan bu meselenin asl\u0131nda epey eskiye dayanan bir ge\u00e7mi\u015fi oldu\u011funu bu deme\u00e7lerle tekrar idrak ediyorsunuz. Futbolcular\u0131n zaman i\u00e7inde ge\u00e7irdi\u011fi fiziksel de\u011fi\u015fimi de eski futbolcular\u0131n hareket kapasitelerine bakarak mukayese etmek m\u00fcmk\u00fcn. \u015eahsen kalecili\u011fe \u00f6zel ilgisi olan biri olarak Gordon Banks hari\u00e7 belgeselin kadraj\u0131na giren her kalecinin, son derece basit goller yedi\u011fini ve modern futbol i\u00e7in affedilmez hatalar yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ifade edebilirim. 1970 D\u00fcnya Kupas\u0131 yakla\u015f\u0131rken o d\u00f6nem hen\u00fcz 30 ya\u015f\u0131na basmam\u0131\u015f Pele\u2019ye kimi futbol otoritelerinin \u201cArt\u0131k ya\u015fland\u0131. Eskisi gibi oynayamaz.\u201d t\u00fcr\u00fcnden yorumlar yapmas\u0131 da sahiden ilgin\u00e7. Pele\u2019nin 1971\u2019de \u00f6n\u00fcnde daha birka\u00e7 y\u0131l olmas\u0131na ra\u011fmen Brezilya Milli Tak\u0131m\u0131\u2019na veda etti\u011fini de hat\u0131rlatmakta fayda var.<\/p>\n\n\n\n
Belgeselin farkl\u0131 y\u00f6nleriyle de dikkatimi \u00e7ekti\u011fini s\u00f6ylemeliyim. Pele\u2019nin atletizmle top tekni\u011fini harmanlayan futbolcular\u0131n selefi olmas\u0131, futbolun ilk devasa k\u00fcresel ikonuna terfi etmesi ve futbolun modernle\u015fme a\u015famas\u0131ndaki tarihi katk\u0131s\u0131 filmde ustal\u0131kla i\u015fleniyor. Yaln\u0131z Pele\u2019nin Santos ve New York Cosmos etraf\u0131nda \u015fekillenen kul\u00fcp kariyeri geri planda kal\u0131yor. Yap\u0131m, Pele\u2019yi Pele yapan esas olgunun \u201cD\u00fcnya Kupas\u0131\u201d oldu\u011fu tezini savunuyor ki o devrin futbol dinamikleri ve oyuna bak\u0131\u015f\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda bu gayet anla\u015f\u0131labilir bir se\u00e7im. Bu filmin ayn\u0131 zamanda art\u0131k 80 ya\u015f\u0131na gelen Pele\u2019ye bir \u00f6vg\u00fc ve sayg\u0131 \u015feridi oldu\u011funu s\u00f6ylemek de san\u0131r\u0131m yanl\u0131\u015f olmaz.<\/p>\n\n\n\n
Mehmet \u015e\u00fckr\u00fc \u00d6zen<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"Bu yazıda Netflix’te gösterime giren Pele belgeselini konu aldık. Dolayısıyla okumaya başlamadan önce; yazıda pek çok spoiler olacağını ve belgeseli henüz izlemeyenlerin bunu dikkate alarak yazıyı okuması gerektiğini söylemekte fayda var. Belgesel, Meksika’da düzenlenen 1970 Dünya Kupası’ndan renkli görüntülerle başlıyor. Bu ilgi çekici kısa sekansın ardından Pele’nin çocukluğuna uzanıyoruz. Pele, Brezilya’da pek de varlıklı olmayan […]<\/p>\n","protected":false},"author":1327,"featured_media":27824,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1161],"tags":[1170],"class_list":{"0":"post-27816","1":"post","2":"type-post","3":"status-publish","4":"format-standard","5":"has-post-thumbnail","7":"category-spor","8":"tag-futbol"},"aioseo_notices":[],"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/27816"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1327"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=27816"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/27816\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/media\/27824"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=27816"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=27816"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.sonperiyot.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=27816"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}
![\"\"](\"https:\/\/cdn.sonperiyot.com\/uploads\/2021\/03\/Pele-Ulusal-Kahraman-ve-Futbolun-Ilk-Global-Ikonu-1-800x450.jpg\")
![\"\"](\"https:\/\/cdn.sonperiyot.com\/uploads\/2021\/03\/Pele-Ulusal-Kahraman-ve-Futbolun-Ilk-Global-Ikonu-2-800x451.jpg\")