Yaz dönemlerinde kafanızda oluşan soru işaretlerini ortadan kaldırmak amacıyla hazırladığım bu yazıyla duymanız muhtemel tüm kurallar hakkında daha iyi bilgi sahibi olabilir ve kafanıza yatmayan olayları buradan kontrol edebilirsiniz.
Salary Cap (Maaş Sınırı)
2022/23 sezonu maaş sınırı 122 milyon dolar olarak belirlenmiştir. Bu değer, NBA gelirlerine bağlı olarak her sene güncellenir. Maaş sınırını aşan takımlar, kendi serbest oyuncuları ve istisnalar hariç serbest oyuncuları kadrolarına katamazlar.
Cap Space (Maaş Sınırı Boşluğu)
Maaş Sınırı – Takımın kontratlı oyuncularının maaş toplamı = Maaş Sınırı Boşluğu
Hard Cap (Sert Sınır)
Eğer bir takım Bi-Annual Exception, Non-Taxpayer Mid-Level Exception kullanır ya da Sign-and-Trade gerçekleştirirse bu sınırı aşamaz. (Sign-and-Trade gerçekleştiren takımlardan biri yalnızca halihazırda kontratlı bir ya da birkaç oyuncuyu takıma katıyorsa bu Hard Cap’i o takım için devreye sokmaz.) 2022/23 sezonu Hard Cap’i 155 milyon dolar olarak belirlenmiştir.
Luxury Tax (Lüks Vergisi)
2022/23 sezonu lüks vergisi eşiği 149 milyon dolar olarak belirlenmiştir. Bu eşiği geçen NBA takımları, geçmeyen takımlara lüks vergisi ödemek zorundadır.
Bird Rights (Bird Hakları)
Bird hakları, ismini NBA efsanesi Larry Bird’den alır. Bu hak, takımların kendi oyuncularını tutabilmeleri için maaş sınırını aşmalarına olanak sağlar. Bird hakları kendi arasında üçe ayrılır.
Full Bird Rights (Tam Bird Hakları)
Bir takımın, oyuncusunun tam bird haklarına sahip olabilmesi için oyuncunun serbest oyuncu olarak takımdan ayrılmadan 3 yıl geçirmesi gerekir. Takaslanan oyuncular, bird haklarını kaybetmez. Bu oyuncular maaş sınırının %25, %30 ya da %35’ine kadar maksimum kontrat imzalayabilirler. Bu yüzdeler oyuncuların bireysel başarılarına göre değişiklik gösterir.
Early-Bird Rights (Erken Bird Hakları)
Bir takımın, oyuncusunun erken bird haklarına sahip olabilmesi için oyuncunun serbest oyuncu olarak takımdan ayrılmadan 2 yıl geçirmesi gerekir. Takaslanan oyuncular, bird Haklarını kaybetmez. Takımlar bu hakka sahip oyuncularına önceki kontratlarının %175’ini ya da ortalama lig maaşının %104.5’ini verebilirler. Örneğin yıllık 10 milyondan iki yıllık bir anlaşma yapmış oyuncu, yeni kontratının ilk senesi için 17.5 milyon kazanabilir. Erken bird hakkıyla yapılan sözleşmeler en az iki yıl ve opsiyonsuz olmalıdır.
Non-Bird Rights (Bird Olmayan Haklar)
Takımlarında bir yıl geçirmiş oyuncuların sahip olduğu hak. Takımlar bu hak sayesinde oyuncularına önceki kontratının %120’sini verebilirler. Örneğin 1 yıl 10 milyon kazanan bir oyuncu, yeni sözleşmesinde 12 milyondan başlayan bir kontrat imzalayabilir.
Cap Hold (Sınır Sabiti)
Oyuncu yeni bir kontrat imzalayana kadar veya takım oyuncunun haklarından vazgeçinceye kadar maaş sınırında duran tutar sınır sabitidir.
Çaylak kontratı bitmiş bir ilk tur draft seçiminin sınır sabiti: Önceki kontratı lig ortalamasının altındaysa kontratın %300’ü, önceki kontratı lig ortalamasının üstündeyse kontratın %250’si.
Tam Bird Oyuncusu: Önceki kontratı lig ortalamasının altındaysa kontratın %190’ı, önceki kontratı lig ortalamasının üstündeyse kontratın %150’si.
Erken Bird Oyuncusu: Önceki kontratının %130’u.
Bird Olmayan Oyuncu: Önceki kontratının %120’si.
Minimum Kontrat Oyuncusu: İki yıllık veteran minimum değeri.
Two-Way Oyuncusu: Bir yıllık veteran minimum değeri.
Sign-and-Trade (İmza ve Takas)
Maaş sınırı boşluğu olmayan takımların serbest oyuncuları kadroya katmak için oyuncunun son takımıyla takas anlaşması yapmasına denir. Sign-and-trade yoluyla kadrosuna serbest oyuncu katan takımlar hard cap’i aşamaz.
Exceptions(İstisnalar)
Non-Taxpayer Mid-Level Exception (Lüks Vergisi Ödemeyen Takım Orta Seviye İstisnası)
Maaş sınırı boşluğu bulunmayan ve lüks vergisi ödemeyen takımlar için serbest oyuncuları kadroya katma imkanı sunan istisnadır. 2022/23 sezonu için 10.3M olarak belirlenmiştir. Bu tutar bir ya da birden fazla oyuncu için kullanılabilir.
Tax Payer Mid-Level Exception (Lüks Vergisi Ödeyen Takım Orta Seviye İstisnası)
Maaş sınırı boşluğu bulunmayan ve lüks vergisi ödeyen takımlar için serbest oyuncuları kadroya katma imkanı sunan istisnadır. 2022/23 sezonu için 6.3M olarak belirlenmiştir. Bu tutar bir ya da birden fazla oyuncu için kullanılabilir.
Room Exception (Maaş Sınırı Boşluğu Olan Takım İstisnası)
Eğer bir takım maaş sınırı boşluğuyla serbest oyuncu kadroya katarsa mid-level exception kullanamaz. MLE yerine room exception kullanma hakkı elde ederler. 2022/23 sezonu için 5.3M olarak belirlenmiştir. Bu tutar bir ya da birden fazla oyuncu için kullanılabilir.
Bi-annual Exception (İki Yılda Bir İstisna)
Adı üstünde iki yılda bir kullanılır. Üst üste sezonlarda kullanılamaz. 2022/23 sezonu için 4M olarak belirlenmiştir. Bu tutar bir ya da birden fazla oyuncu için kullanılabilir.
Veteran Minimum Exception
Oyuncuların imzalayacağı minimum kontrattır. Bu istisnayı her takım kadrosunu doldurmak için kullanma hakkına sahiptir. Bu kontratlar oyuncunun NBA’de geçirmiş olduğu sezon sayısına göre değişiklik gösterir.
Traded Player Exception (Takaslanmış Oyuncu İstisnası)
Bir takımın takasta gönderdiği kontrat toplamının aldığından fazla olmasıyla aradaki farka göre bir TPE kazanmasına denir. Örneğin geçtiğimiz sezon McCollum’u takaslayan Portland, o takas sayesinde hak kazandığı TPE’yi Jerami Grant’i almak için kullanmıştır. Bu hak bir yıl için geçerlidir ve farklı tutardaki TPE’ler birleştirilemez.
Cap Hit (Sınır Karşılığı)
Oyuncu kontratları maaş sınırında her zaman tam tutarıyla gözükmez. Oyuncunun kontratında başarı bonusu bulunması buna bir örnektir. Eğer maddedeki olay son sene gerçekleşmemişse o bonus kontratın tam tutarından çıkarılarak maaş sınırında yer alır. Bir diğer örnekse veteran minimum kontratlarında yaşanır. 10 yıl ve üstünde sezonu olan bir oyuncu 2.6M’luk bir minimum kontrat imzalayabilir. Ama 2.6M’un Sınır Karşılığı 1.7M’dur. Bu 1.7M’u takımlar öderken kalan kısmı ise NBA öder.
Dead Cap (Ölü Sınır)
Ölü sınır kontratlı bir oyuncunun takım tarafından serbest bırakılmasıyla ortaya çıkar. Ölü sınır hiçbir şekilde kullanılamaz.
Qualifying Offer (Niteleyici Teklif)
Bu bir yıllık teklif çaylak kontratı biten oyuncuların bağımlı ya da bağımsız serbest oyuncu olmasını sağlar. Niteleyici teklif yapılan oyuncular bağımlı, yapılmayan oyuncular bağımsız serbest oyuncu olur. Bu teklifin tutarı oyuncunun önceki maaşına göre belirlenir. Bu teklif başka bir kontrat imzalamayan oyuncu tarafından kabul edilip asıl kontrata dönüşebilir.
Restricted – Unrestricted Free Agent (Bağımlı – Bağımsız Serbest Oyuncu)
Bağımsız oyuncular istediği takımla imzalamakta özgürdür. Ancak bağımsız oyuncular hala son takımlarının kontrolü altındadır. Bağımlı bir oyuncu başka bir takımla sözleşme imzalarsa oyuncunun son takımı aynı sözleşmeyi karşılayarak oyuncuyu takımda tutabilir. Bu karar sözleşme imzalandıktan sonraki iki gün içinde verilmek zorundadır. Aksi takdirde oyuncu sözleşmeyi imzaladığı takımın oyuncusu olur.
Max Contracts (Maksimum Kontratlar)
Maksimum kontratlar güncel maaş sınırının yüzdelenmesiyle belirlenir. 6 yıldan az süreyle NBA’de bulunan bir oyuncu maaş sınırının %25’ine karşılık gelen bir sözleşme imzalayabilir. Bu yüzde ise belli durumlarda artar. Derrick Rose kuralı olarak belirlenen maddeyle çaylak kontratı biten oyuncular çeşitli kriterleri karşılamaları halinde maaş sınırının %30’una denk gelecek bir kontrat imzalayabilirler.
-Oyuncunun dördüncü yılında bir All-NBA takımına seçilmesi ya da ikinci ve dördüncü yılı arasında(dördüncü yıl dahil değil) iki kez All-NBA seçilmesi.
-Oyuncunun dördüncü yılında Yılın Savunmacısı seçilmesi ya da ikinci ve dördüncü yılı arasında(dördüncü yıl dahil değil) iki kez Yılın Savunmacısı seçilmesi.
-Oyuncunun ikinci yılından itibaren bir MVP ödülü kazanması.
Onuncu yılına giren bir veteran ise maaş sınırının %35’ine denk gelen bir kontrat imzalayabilir.
Supermax Contract (Süpermaksimum Kontrat)
Bu kontrat küçük pazar takımlarının yıldızlarını elde tutabilmesi için NBA’in son yıllarda getirdiği yeni kuraldır. Maaş sınırının %35’ine tekabül eder. Bu kontrata hak kazanmak ise aşağıdaki kriterlere bağlıdır.
-8 ya da 9. sezonuna giriyor olmalı
-Kontratı imzalamadan hemen önceki sezonda All-NBA’e seçilmesi ya da önceki üç sezonda iki kez seçilmesi
-Kontratı imzalamadan hemen önceki sezonda Yılın Savunmacısı seçilmesi ya da önceki üç sezonda iki defa seçilmesi
-Önceki üç sezonda en az bir kez MVP seçilmesi
Bu kontratı imzalayan oyuncular bir yıl boyunca takaslanamaz.
Two-Way Contract (Çift Yönlü Kontrat)
Dört yıl ya da daha az süreli NBA tecrübesi olan bir oyuncunun hem NBA hem de G-League’de oynamasını sağlayan kontrat. Her takım için iki oyuncuyla sınırlandırılmıştır. Bu oyuncuların kontratları maaş sınırında gözükmez. Bu oyuncular 82 maçlık sezonun maksimum 50 maçında oynayabilir. Playoff’larda ise süre alamazlar. Takımlar iyi performans veren oyuncularıyla standart kontrat imzalama hakkına sahiptir.
Selçuk Saraçoğlu