Hayat, dillere pelesenk olan, defalarca söylendiği oranda akıllara kazanan kelimelere, söz öbeklerine, cümlelere sahip durumda. Basketbolun ve basketbolun dünya üzerindeki en önemli organizasyonlarından birinin bundan nasibini almaması beklenemezdi.
Türk Dil Kurumu’nda “Basmakalıp(söz, görüş vb)” şeklinde tanımlanan klişe, klasik hale gelmiş olanın, pek çok kez bireyler nezdinde tekrarlanmasının ardından artık mevcut jargona yerleşmiş olanı ifade eder.
Deyim, atasözü, vecize vb. söz öbeklerinden hayli zengin olan Türkçe’nin, yıllar içerisinde sözlü kültür teamüllerine uygun olarak ağızdan ağza aktarılan bir takım kelimelere de hayatlarında sımsıkı bağlanmaları abes olmayacaktır.
Siyaset, ekonomi, kültür-sanat vb. kategorize edilmiş hayatın diğer alanlarına da yansıyan klişelerin sporda kullanımı ise bu yazıyı okuyan kesimin daha çok aşina olduğu ve dolayısıyla daha ilgi göstereceği hususu oluşturacak.
Sözün özünde NBA’yi bizim gözümüzde NBA yapan klişeleri sıralamak isteriz:
1-) “NBA’de Savunma Yapılmıyor”
Amerikan futbolu, beyzbol, hokey gibi sporlar eşliğinde bol rakamıi, sürekli aktivasyonu vurgulayan Amerikan sporlarının bir diğer temsilcisi sıfatına sahip NBA’de izleyicilere bir takımda 48 dakikada 100’ün üzerinde sayı gösterdiği oranda popülaritesini koruyor.
Avrupa ve Amerika dışında kalan dünyadaki diğer basketbol dinamiklerinin bu rakamları profesyonel düzeyde pek yansıtmadığı düşünüldüğünde NBA’ye yönelik olarak üretilen eleştirilerin en büyük ayağını bu ligde savunmaların çalışmadığı yönünde oluyor.
Herkesin bir maçta 30 sayıdan az atmadığı bir ligin savunma kurgusundan şüphe edilmesinin gerekliliğini addeden görüşlerini ihmal ettiği nokta ise belki de oyuncuların onların düşündüğünden de daha iyi olması ile alakalı olacaktır.
“Savunmalar kötü” demekten ziyade “hücumcular çok iyi” diyerek, “durdurulamayan” delikanlıların gururunu okşamak hak edene hak ettiğini vermeyi içerecektir.
2-) “80’lerde Daha İyi Basketbol Oynanıyordu”
Bireyin, yaşamının en güzel günlerini geçirdiği dönemleri, gelecekte gördüğü diğer dönemlerden kayırması sadece spor ile sınırlı olmayacaktır.
Çocukluk ve gençlik yıllarını ömrünün geri kalan kısımlarından daha iyi hatırlama eğiliminde olan birey, dolayısıyla bu yıllara ait her şeyi yükseltme yoluna gidecektir.
Meşhur 80’ler kuşağının temsilcileri de şüphesiz bu klişeyi en çok dile getiren kesimi oluşturuyor. Magic Johnson, Larry Bird, Isıah Thomas, John Stockton, Michael Jordan ve diğer birçok NBA tarihine adlarını altın harflerle yazdıran oyuncuların sahneye geldiği yılları ifade eden 80’lerin yeri dünya basketbolu için son derece önemli olsa da, gidenin geleni her zaman aratmadığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Sayın 80’lerin yaşadıkları dönemi göz ardı etmeden sonraki süreçte kat edilen aşamayı görmeleri tercihimizi meydana getirecektir.
3-) “Golden State sadece üçlük atıyor”
Güncelin klişelerinden birini vurgulamak gerektiğinde karşımıza şüphesiz bu “itham” çıkıyor. Klişenin nezdimizde itham olarak addedilmesinin ardında ise bunun gerçeği yansıtmayan bir iddiadan öte olmaması ile ilintili oluyor.
Ligin en çok üçlük kullanan ekiplerinden dahi olmayan Golden State, kullandığı üçlükleri oldukça yüzdeli bir şekilde atması ve kadrosunda gelmiş geçmiş en iyi şutörlerden üçünü barındırması sebebiyle bu tip bir klişe ile muhatap olmak durumunda kalıyor.
Meraklılarını NBA’nin üç sayı istatistiklerinde Golden State’in yerine bakmaya yönlendirmekle birlikte bu takımın üçlük temelli oynamasının sadece üçlük kullanması ile nitelenmesi anlamsız olacaktır.
Ek bilgi nezdinde; olağan şüpheli Curry aynı zamanda ligin en isabetli 2 sayı yüzdesine sahip oyuncularından biri konumunda.
4-) “Bu yıl ki draft en iyisi. Çıkan herkes yıldız olacak”
Gidenin geleni aratmamasının ümit edildiği dünya düzeninde, yeni olandan beklentilerin büyük olması oldukça anlayışla karşılanabilir bir durumdur.
İnsanoğlunun hayatta sahip olduğu, fakirin ekmeği konumundaki şey olan umudun ifade ettiklerini karşılayacak bu tutumun, kimi zaman gereğinden fazla manipüle edici olabildiğini vurgulamak gerekiyor.
Sosyal medya ve internet teknolojilerinin çıktıları beraberinde her yıl gündeme gelene gereğinden fazla değer verme eğiliminde olan kitlelerin bakış açısında her yeni şey iyi olan şey olacaktır.
Aman bu klişeyi 2003 Draft’ları duymasın.
Bonus: Günümüzün Klişeleri
-“Harden 50 attı”
-“Curry üçlük rekoru kırdı”
-“Westbrook’dan akılalmaz smaç”
-“NBA’nin geleceği Doncic”
-“LeBron imkansızı başardı”
-“Kemba Walker alev aldı!”
-“Nowitzki ‘Bir sezon daha’ dedi!”
-“LaVar Ball’dan şok açıklamalar”
Bonus 2:
“Ray Allen for three”Ata Ateş
